Wat is de Onbalansmarkt?
Op de onbalansmarkt worden de kosten verrekend voor het in balans houden van de energiemarkt. Deze kosten zijn een vast onderdeel van je energieovereenkomst, ook wel energieopslag genoemd. Energieleveranciers maken dagelijks voorspellingen van verwacht energieverbruik en opwekking op de Day-Ahead markt.
Het verschil tussen de verwachting en de daadwerkelijke verbruiken/opwekking is onbalans. Deze voorspellingen worden steeds moeilijker door toenemende afhankelijkheid van zon en wind bij het opwekken van energie waardoor er steeds vaker onbalans bestaat. Een kleine verandering in het weer heeft hierdoor direct een behoorlijke impact op de onbalansmarkt.
Hoe ontstaat onbalans?
De Onbalansmarkt valt binnen de spotmarkten. Belangrijkste spotmarkten zijn de Day-Ahead (dag vooraf) en Onbalansmarkten (op de dag zelf). Op de Day-Ahead markt wordt elektrische energie een dag vooraf, op uurbasis, ingekocht en verkocht. Je koopt en verkoopt energie op basis van de te verwachten opwek (van bijvoorbeeld je zonnepanelen) en verbruik.
De prijs op de Day-Ahead markt wordt gebaseerd op de landelijk verwachtte verbruiken en opwekking van energie (uit verbruikers als zonne-energie, windenergie en op basis daarvan bijvoorbeeld de kolencentrales). Omdat het verbruik van gebruikers en opwekking van hernieuwbare energiebronnen niet altijd correct zijn te voorspellen, ontstaat een onbalans.
Onbalans kan bijvoorbeeld meer verbruik zijn dan gekocht en verkocht op de Day-Ahead markt, maar kan ook meer of minder opwek zijn dan verwacht. Op basis hiervan ontstaat er een verschil in de verwachte vraag en aanbod.
Op de onbalansmarkt wordt je beloond als je positief meewerkt aan het balanceren van vraag en aanbod. Bij een lagere vraag (dus overschot aan energie d.m.v. veel meer opwek of minder verbruik dan verwacht) kan je dus beloond worden om extra af te nemen (de vraag omhoog te stuwen). Hiertegenover staat dat als je minder verbruikt dan dat je op de Day-Ahead Markt hebt aangegeven, je extra moet bijbetalen.
Welk nut kunt u halen uit de Onbalansmarkt?
Met een batterij kunt u de volgende voordelen behalen:
Peak shaving
Met peak shaving kan je energie uit jouw batterij leveren op het moment dat het gecontracteerd vermogen dreigt overschreden te worden. Op de momenten dat er meer ruimte is, kan de batterij weer opgeladen worden.
Meer verbruik eigen opwek
Bij veel zon, sla je de overtollige energie op. In de avond of nacht, bij minder zon-opbrengst, kan deze energie weer gebruikt worden.
Trading
Doordat je kan laden en ontladen op de financieel gunstige momenten.
Voorbeeldcasus onbalans
Hoe werkt onbalans? We illustreren dit aan de hand van het volgende voorbeeld met Henk.
Henk heeft een eigen fabriek. Omdat de energieleverancier morgen tussen 14:00 en 15:00 een verbruik van 10 kWh verwacht, koopt hij dit in op de Day-Ahead markt voor 10 cent per kWh, 1 euro dus. Op de dag zelf blijkt er in Nederland zoveel zon en wind te zijn tussen 14.00 en 15.00, dat er een negatieve onbalans prijs ontstaat van -20. Het werkelijke verbruik van Henk blijkt niet 10kWh maar 15 kWh te zijn.
Omdat Henk een negatieve bijdrage van 5 kWh levert op de onbalans, mij hij hier 5kWh * -20 cent = 1 euro op afrekenen. In totaal is hij op de Day-Ahead 1 euro, en op de Onbalans 1 euro, in totaal dus 2 euro kwijt.
Door slim om te gaan met deze situaties, kan de energiehandelaar meerdere acties uitvoeren. Als eerste wordt in de ochtend tussen 6 en 7 uur goedkoop energie ingekocht voor een laag tarief van 1 cent per kWh op de onbalans. Voor 15 cent heeft hij nu 15 kWh geladen.
In het uur 14:00 t/m 15:00 gebruikt de fabriek nu de benodigde 15 kWh uit de batterij. Hierdoor draagt hij een positieve bijdrage aan de onbalans. Hij vraagt namelijk 10 kWh minder dan op de Day-Ahead markt is opgegeven. Deze 10 kWh wordt positief afgerekend met 10 kWh * 20 Cent is 2 euro. De afrekening ziet er nu als volgt uit:
Laden batterij: 15 * 1 cent = 15 cent.
Onbalansmarkt ontladen batterij: 10 kWh * € 0,20 = € 2,00
Totaal verdient Henk dus nu 1,85 euro in plaats van 2 euro aan kosten die hij zou krijgen zonder een slimme aansturing.
Met dit voorbeeld hebben we laten zien dat slimme aansturing op de onbalans met een batterij zorgt voor een positieve afrekening op de onbalans.
Welke rol kan de batterijspecialist hierbij spelen?
De Batterij Specialist helpt u bij de selectie van de (container)batterij en de bijbehorende applicaties waarmee u het maximale rendement kunt behalen. Nadat u contact met ons heeft opgenomen, gaan we voor u aan de slag met een simulatie rapport. Met het simulatierapport kunt u zien welke batterij(en) bij u past(passen), en welk rendement hiermee behaald kan worden.
De handel op de energiemarkten moet, voor het hoogste rendement, realtime uitgevoerd worden. Wij besteden deze handel uit aan een aggregator die met slimme algoritme op elk gewenst moment de batterij (en mogelijke andere applicaties) kan aansturen. Wij helpen en adviseren u desgewenst bij de selectie van deze aggregator.
Veelgestelde vragen over Onbalansmarkt
Onbalans is de discrepantie tussen de voorspelde en daadwerkelijke energieproductie en -consumptie, wat kan leiden tot verstoringen in de stabiliteit van het elektriciteitsnetwerk.
De onbalansmarkt is een mechanisme dat het verschil tussen verwachte en daadwerkelijke energiestromen compenseert door middel van aanpassingen in de productie of consumptie van elektriciteit.
Onbalans kan leiden tot extra kosten voor energieleveranciers en bedrijven, met name als gevolg van boetes of prijsverschillen tussen de Day-Ahead en Onbalansmarkt.
Onbalanskosten worden verrekend als een extra opslag boven op het standaardtarief in het energiecontract, gebaseerd op het verschil tussen voorspelde en daadwerkelijke energieafname.
De onbalans ontstaat door diverse factoren, waaronder onnauwkeurige voorspellingen van energieverbruik en -productie, variaties in weerpatronen, en onverwachte veranderingen in vraag en aanbod.
Verbeterde voorspellingsmodellen, flexibiliteit in energieopwekking en -consumptie, stimulering van energiebesparing en investeringen in slimme netwerkinfrastructuur kunnen allemaal helpen om onbalans te verminderen.
Ja, regionale verschillen kunnen ontstaan door variaties in energie-infrastructuur, regelgeving en energieverbruikpatronen tussen verschillende gebieden.
Belangrijke spelers zijn producenten, energieleveranciers, netbeheerders en regelgevende instanties, elk met hun eigen verantwoordelijkheden om de stabiliteit van het elektriciteitsnet te waarborgen.
De opslag in energietarieven wordt bepaald op basis van verschillende factoren, waaronder operationele kosten, risico’s van onbalans en het reguleringsbeleid van de energiemarkt.
